Regelmatig wappert de vlag aan de oude Sint Bavotoren op de Grote Markt. Wie zijn de
mensen die de riskante klim ondernemen en de
vlag aan de stok bevestigen in de open ui op 75 meter hoogte? Een interview met Maria Bij de Vaate, Krijn Kluft en Chris Sipman. Alle drie zijn ze lid van de Vereniging Vrienden van de Bavo. Maria en Krijn zijn rondleiders in de Grote of St.-Bavokerk, Chris is van de technische dienst.
“De vlag uithangen, dat is werk voor specialisten. Er is een grote groep kerkrondleiders en ongeveer de helft van hen doet ook rondleidingen in de toren, tot de eerste ring. Slechts een paar torenrondleiders zijn ingewerkt om de vlag uit te hangen”,
legt Chris uit. “En ik mag het ook doen.
Toch zijn wij niet de enigen, de kosters kunnen het bijvoorbeeld ook. Als de Nederlandse driekleur wordt uitgehangen wordt dat gedaan door mensen die door de gemeente Haarlem zijn ingehuurd. Het is een specifieke klus, waarbij veiligheid voorop staat. Je moet het echt leren, er zijn lastige obstakels onderweg.”
Geen hoogtevrees
“Wij hangen de rode vlag van Haarlem en de groene Bavovlag uit”, vertelt Krijn. “Ook de regenboogvlag ligt in onze kast en de vlag van Open Monumentendag. Het zijn enorme doeken, de Haarlemvlag is bijna zes bij drie meter. Soms komt er wel eens een speciale evenementenvlag bij, waarvan we meteen zien dat hij te klein is. Natuurlijk hangen we die uit, maar dan hebben de organisatoren er niet bij nagedacht dat zo’n vlag op 75 meter hoogte een ’postzegeltje’ wordt. Als er tekst op staat is die vanaf de straat niet te lezen.”
“Je voelt je bovenin als een vogeltje”, spreekt Maria uit ervaring. “Ik heb geen hoogtevrees, anders was ik er nooit aan begonnen. Maar een enge klim is het wel. We doen het altijd met z’n tweeën, dat is verplicht en ook nodig. We moeten als we omhoog gaan boven ons hoofd vijf zware luiken openen en ons door die gaten duwen. Vervolgens gaan we met ladders en steunricheltjes steeds hoger.
Je moet een goede conditie hebben en lenig zijn. We laveren tussen de trekkabels van de torenklokken en de damiaatjes, de klokjes die elke avond te horen zijn tussen negen en half tien. Ik vind het altijd leuk om even tegen zo’n klok te tikken. Ben je eenmaal helemaal boven, dan is het uitzicht overweldigend.”
Alle drie genieten ze van het moment dat ze zich door het laatste luikje hebben gewurmd en heel Haarlem aan hun voeten ligt. “Vooral als het kraakhelder weer is”, zegt Krijn. “Vanuit die prachtig vormgegeven ui zie je de zee, Leiden, Den Haag, Amsterdam. En in de verte zelfs af en toe de domtoren van Utrecht. Soms nemen we even de tijd om het unieke uitzicht te bewonderen. Want na het bevestigen van de vlag begint de terugtocht en die is nog moeilijker dan de heenweg.
Eén van de ladders is 90 graden gedraaid ten opzichte van de vorige. Op de weg omhoog zie je dat en weet je waar je naartoe gaat. Naar beneden moet je tasten met je voet tot je houvast vindt. En vergeet ook de vlag niet, die meegenomen moet worden. Sommige doeken hebben best een gewicht. Op de terugweg maken we er een bundeltje van, dat we per verdieping door het geopende luik gooien. Er is boven geen ruimte om de vlag op te vouwen.” Ook het weer kan het klimmen bemoeilijken. “Je moet er altijd rekening mee houden dat het boven veel harder waait dan beneden en dat regen de ladders glad maakt. Een natte vlag weghalen
is heel zwaar, vooral als hij ook nog eens om de stok gedraaid zit. Maar met z’n tweeën lukt het altijd.”
klimmers niets van. “Nee, dat voel je niet”, zegt Chris, “maar dat hij scheef staat is zeker. Je kunt het ook zien aan de wijkende verbindingen in het houtwerk aan de binnenkant van de toren.’’
Op schilderijen met daarop de Bavo is de vlaggenstok niet vaak te zien. Sommige mensen zien de vlaggenstok als een vreemd uitsteeksel aan de ui, net als bij de toren van de Bakenesserkerk. “Toch is hij er volgens mij altijd geweest”, zegt Krijn. “Kunstenaars vinden zo’n stok niet zo mooi en laten hem weg, behalve als er een vlag aan hangt. Daar zijn ook voorbeelden van.’’
Bij het beklimmen van de toren zegt het trio geen last te hebben van rondvliegende vogels. “Die komen er niet makkelijk in, want om het grootste deel van de toren zit gaas,’’ zegt Chris. “Toch kwam ik bovenin een paar duivenpoten en een half afgekloven duif tegen, het werk van een roofvogel.” “Ja”, zegt Krijn, “er nestelt een roofvogel in één van de torens van de Koepelkathedraal aan de Leidsevaart. Regelmatig vliegt hij rondjes om de Bavotoren om een duif te vangen.”
Tekst: Paula Zuidhof
Fotografie: Eigen bezit