Haarlem organiseert dit jaar de 26ste editie van het COC Songfestival. Diversen LHBTIQ+-organisaties uit alle Nederlandse regio’s zijn druk bezig met het voorbereiden van hun acts. Op 9 oktober zal het evenement plaatsvinden in Patronaat en wordt een nieuwe landelijke winnaar gekozen.
Eigenlijk is het een geluk bij een ongeluk wanneer Willeke Alberti in 1994 ronduit slecht scoort op het Eurovisie Songfestival. Het is dan nog gebruikelijk dat bij een slechte score, het land het volgende jaar niet meer mee mag doen. Fans balen, maar laten het er niet bij zitten. “Vrijwilligers van het COC in Limburg kwamen met het idee om zelf een editie van het festival te organiseren”, vertelt oud-COC-voorzitter Simon Timmermans. “We wilden het gevoel niet kwijtraken en de verbintenis tussen de afdelingen van het COC versterken.”
Gevoel van erkenning
Het kleine zusje van het Eurovisie Songfestival wordt geboren in 1995. In plaats van landen, doen verschillende landelijke LHBTIQ+-organisaties mee aan de wedstrijd. De organisaties stellen zelf een kandidaat aan die de sterren van de hemel mag zingen. “Het is aan iedereen hoe zij het willen aanpakken”, legt Simon uit. “De één houdt een voorronde, de ander heeft een specifiek persoon voor ogen.” De nummers die worden gezongen mogen maximaal vier minuten duren én de originele teksten moeten live worden gezongen. Om het behapbaar te houden staan maximaal zes mensen tegelijk op het podium. “We moeten ook geen halve conference hebben”, zegt hij lachend. Het is de bedoeling om te laten zien dat het songfestival een feest is voor iedereen. “Een plek waar iedereen ongegeneerd uit zijn of haar plaat kan gaan en zichzelf kan zijn.”
Door de jaren heen is er bij het festival veel veranderd op muzikaal gebied. Nummers worden makkelijker geschreven en geproduceerd vanwege de hedendaagse technologie. Simon vertelt dat de aanloop naar de nieuwe editie al een feest op zich is. “Veel nummers van kandidaten zijn al te vinden op Spotify, wat er voor zorgt dat er veel leuke kansen zijn om de muziek landelijk te verspreiden.” De liedjes die worden gezongen moeten een gevoel van erkenning oproepen onder bezoekers en deelnemers. Dat is volgens de organisatie namelijk het voornaamste doel van het festival. “We hadden een deelnemer met een ontzettend aangrijpend nummer”, vertelt de oud-voorzitter. “Het ging over zijn ex-partner tijdens de aids-epidemie. Absoluut hartverscheurend, maar helaas ook erg herkenbaar voor de gemeenschap.”
Kleurenblind
In 2015 doet Alexander van Doorn voor het eerst mee aan het COC Songfestival, hij eindigt op de vijfde plaats. “Daarna deed ik nog een keer mee en eindigde ik op de tweede plek, wat betekent dat ik dit jaar wel op nummer één móet eindigen”, zegt hij grappend. Komende editie zal hij namelijk meedoen voor COC Kennemerland en Haarlem in het specifiek. Dat je een professionele zanger moet zijn om mee te kunnen doen, vindt hij onzin. Het gaat volgens hem om humor en het publiek aan het lachen krijgen. “Je moet het echt graag willen, want er gaat veel tijd in zitten.” Aangezien Alexander deze editie zijn eigen nummer schrijft weet hij hoeveel tijd in de voorbereiding gaat zitten. Met het nummer Colour Blind wil hij vertellen over de acceptatie van de mens en vooral over die van de LHBTIQ+-gemeenschap. “Ik vraag mij vaak af waarom er acceptatie moet zijn”, zegt hij. “We moeten tegenwoordig op alles een sticker plakken of in een hokje stoppen. We zouden eigenlijk kleurenblind moeten worden.” Alexander is van mening dat we elkaar moeten accepteren zoals wij zijn en niet anders behandelen dan nodig is. “Laten we de kleuren niet zien, maar de persoonlijkheid van iemand.”
Het idee dat de LHBTIQ+-gemeenschap zich vrij kan bewegen zonder gediscrimineerd te worden is in ons land sterk aanwezig, maar dit blijkt vaak niet de waarheid te zijn. “Mijn vriend en ik lopen wel hand in hand, maar het is raar dat ik niet geheel kan ontspannen”, beaamt Alexander. Met zijn nieuwe nummer hoopt hij mensen te kunnen overtuigen om vaker hun authentieke zelf te laten zien. Het belangrijkste is dan ook dat mensen tijdens het festival volledig zichzelf kunnen zijn en zich daar ook veilig bij voelen. “Laat mensen maar hun mening hebben. Zolang wij ontspannen blijven, hoe sneller we van dit probleem af zullen komen.” Of het festival alleen bedoeld is voor mensen uit de gemeenschap? “Welnee, het zou juist fantastisch zijn als iedereen gezellig met ons uit zijn dak gaat.”
Kracht om jezelf te zijn
Marloes Bravo, ook bekend als artiest Luz, wordt door Simon gevraagd om deel te nemen aan het songfestival. “Het leek mij supervet en ik had al meteen een nummer klaar liggen om te zingen.” Als queer artiest legt ze uit dat het fijn is om haar muziek te laten horen aan de roze gemeenschap. Als student aan de rockacademie is ze dan ook niet vreemd met het schrijven van nummers. “Mijn muziek gaat vooral over zelfliefde en jezelf kunnen zijn waardoor je sterk in je schoenen staat”, legt ze uit. Het nummer waarmee ze het COC Songfestival in 2019 won heet Harmony; ze schreef het met haar twee toenmalige toetsenisten. “Het nummer gaat over pride en het gevoel dat we daar bij krijgen.” De essentie van pride draait voor Marloes om hoe de gemeenschap daar staat en de kracht die ze voelen om zichzelf te zijn. “Voor ons is het een ontzettend belangrijke dag.”
Dit jaar voelde ze zich dan ook eenzaam tijdens pride. “Het is soms best lastig met zoveel heteroseksuelen die ook naar de pride komen”, vertelt ze. “Als bondgenoot ben je zeker welkom, maar je moet geen aapjes komen kijken.” Ze refereert daarna naar de twee vrouwen die dezelfde nacht nog mishandeld werden door een Uber-chauffeur. “Wij als gemeenschap staan te demonsteren bij het Homomonument door wat er is gebeurd, maar de hetero’s zijn nergens te bekennen.” Volgens Marloes is het evenement tegenwoordig te commercieel geworden en daar kan zij zich flink boos over maken. Het gaat namelijk niet alleen om een dag vol feest, maar de LHBTIQ+-gemeenschap viert ook dat zij zichzelf kunnen zijn. “Het is een belangrijke dag voor ons en anderen moeten ons dan de ruimte geven.”
De emancipatie heeft volgens de zangeres nog een lange weg te gaan. “Tolerantie is eigenlijk niet genoeg, daar doe ik het niet meer voor.” Ze omschrijft het als met iemand in een kamer zitten die je daar niet wilt hebben. “We zijn al goed op weg door meer voorlichting op scholen te geven, maar we hebben iedereen nodig om de acceptatie te verbeteren.” Met onder meer haar muziek probeert ze haar eigen steentje bij te dragen. Het COC Songfestival gaat voor haar dan ook niet over het winnen. “Met kunst kan je niet winnen. Het was al mooi genoeg dat ik mijn verhaal kon doen en daar erkenning voor kreeg.”
Verbinding en exclusiviteit
Over een aantal weken is het tijd voor de zesentwintigste editie van het COC Songfestival georganiseerd in ons eigen Patronaat. Volgens voorzitter Jos Ahlers van COC-Kennemerland gaat het een enorm feest worden. “We hebben veel leuke artiesten, acts en we gaan ook het publiek interviewen”, legt hij uit. De spanning neemt dan ook toe, want wat betreft de acts van de andere COC-regio’s tast Kennemerland nog in het duister. “Onze professionele jury mag bepalen wie met de prijs naar huis gaat.” Dit jaar zal nieuwe wethouder Eva Draad deel uitmaken van het panel.
In 2019 wint de regio Midden-Nederland de eerste prijs. Zoals gebruikelijk hoort deze regio de volgende editie te organiseren, maar daar steekt het coronavirus helaas meermaals een stokje voor. “Ze hebben alles tot twee keer toe in de puntjes georganiseerd, maar helaas niet kunnen uitvoeren”, legt Jos uit. “Ze zochten een club die deze taak graag van hen over wilde nemen.” Regio Kennemerland stuurt een pitch in en wordt gehonoreerd. Volgens Jos gaat het deze keer niet alleen om het winnen, maar ook de eer om dit feest te mogen organiseren. “Ik kijk er niet alleen naar uit om de muziek te horen, maar ook om het feest en de verbinding en exclusiviteit te vieren.” Op 4 oktober viert Haarlem haar tiende verjaardag als Regenboogstad. Samen met het songfestival zijn er nog veel meer activiteiten te beleven met de LHBTIQ+-gemeenschap als middelpunt van de belangstelling.
Tekst: Victoria van der Werff
Fotografie: Maddy en Marc Mingels