Cijfer en letters, HRLMtje 15

“Meester Rutger, jij lijkt echt heel erg op de papa van Tijn”, een van de jongste kleuters spreekt mij aan op het schoolplein. Het mannetje is zichtbaar trots op zijn ontdekking. “Is hij jouw broer, de papa van Tijn? Mijn broer zit bij jou in de klas, ik ken jou...”, gaat hij verder. Ik antwoord hem, dat ik niet alleen lijk op de papa van Tijn, maar dat ik de papa van Tijn ben. Het vrolijke gezichtje van de 4-jarige betrekt en hij vraagt nu serieuzer: “Maar... jij bent toch meester Rutger?”. “Dat ben ik ook, ik ben meester Rutger én ik ben de papa van Tijn”, probeer ik hem uit te leggen, maar dat zorgt alleen maar voor verdere verwarring. “Woont Tijn dan ook op school, net als jij?” “Nee Tijn woont net als jij in een gewoon huis en in dat huis woon ik ook”, probeer ik te verduidelijken. Dat is echt teveel informatie voor het ventje, hij draait zich om, stapt op zijn driewieler en rijdt weg. Een paar dagen later komt hij opnieuw naar me toe. Geeft me een dikke knuffel en zegt: “Ik ken jou, jij bent de meester van mijn broer en jij bent de papa van Tijn”. Het kwartje is gevallen, hoewel er nog steeds een kans is dat hij denkt dat ik op school woon...
Een paar weken na de ‘persoonsverwarring’ van de jongste kleuter, komt een meisje uit groep 2 op mij afgerend en roept in het voorbijgaan: “Meester Rutger, jij bent de papa van Tijn en ik wist helemaal niet dat meesters ook papa kunnen zijn, maar nu weet ik dus dat dat ook gewoon kan!”. Ja dat kan inderdaad gewoon, denk ik bij mezelf en voor Tijn is het heel normaal dat hij naar school gaat op de plek waar zijn vader werkt, hij weet niet beter. En waar hij thuis soms best aanhankelijk kan zijn, is dat op school totaal niet het geval, daar gaat hij lekker zijn eigen gang. Op school ben ik voor hem ook ‘meester Rutger’, zo noemen alle kinderen mij daar en Tijn dus ook.

“School is het leukste dat er is”, zegt Tijn uit het niets, als ik hem op een herfstachtige vrijdagmiddag achterop de fiets mee naar huis neem. Hoewel je bijna nooit een uitgebreid antwoord krijgt van kinderen op vragen hoe het was op school of wat ze die dag in de klas hebben gedaan, komen er soms spontane opmerkingen voorbij die een indruk geven van
de schoolbeleving. “Waarom is school zo leuk, papa?” gaat hij door en nog voordat ik iets kan antwoorden: “Ik zal het zeggen: mijn vrienden, lekker buistenspelen en verstandig werken”. Ik vraag Tijn wat dat dan is, ‘verstandig werken’. “Dat weet je toch, papa, jij bent meester, je weet toch alles?” Ik moet lachen en net als ik zijn opmerking behoorlijk wil nuanceren, gaat Tijn over tot de uitleg: “Verstandig werken is dat we stil zijn en dan bijvoorbeeld doen van 1, 2 plus 1 is 3 en 1 en 2 en min en zo ga je dan verder en ook bijvoorbeeld ka-bou-ter-huis (hij klapt de lettergrepen in zijn handen) of huis, muis, buis. Dat is allemaal verstandig werken”.

Nu Tijn in groep 2 zit, merken we dat de thema’s op school behoorlijke indruk maken. School wordt steeds vaker thuis nagespeeld, met werkjes waarin het ontdekken van cijfers en letters centraal staan. Zo is het inmiddels vaste prik om op donderdagmiddag uit school met Marcel zogenaamde ‘rekeningen’ te maken. Dat is de benaming van Tijn voor tekeningen waar hij ook heel geconcentreerd cijfers doorheen schrijft, met het idee dat hij op dat moment echt enorm aan het rekenen is. Tussendoor vraagt Tijn hoe een 2 met drie nullen erachter heet of een 4 met een 1 en een 1 erbij wordt genoemd.

Sinds de Kinderboekenweek is hij druk bezig met het maken van boeken (lees: dubbelgevouwen A4-tjes). Of tenminste, het illustreren daarvan, wij mogen de teksten erbij schrijven, vaak in vraagvorm: “Waarom hebben haaien zo’n lange snuit?”. Of: “Hoe zijn de dinosaurussen uitgestorven?”. Vervolgens krijgen we dan van hem een uitgebreide uitleg, alsof wij ook de daadwerkelijke vraagstellers zijn. Vanwege zijn liefde voor dino’s, gaan we in de herfstvakantie naar het Oertijdmuseum. Een paar dagen daarvoor was er een fossiele miljoenpoot aan de collectie toegevoegd. In Tijns hoofd was dat een enorm beest met ontelbaar veel poten, in werkelijkheid was het een afdruk in een stuk steen van 1 bij 2 cm. Dat viel dus behoorlijk tegen. Desalniettemin werd zijn fantasie geprikkeld door het museum en al helemaal door het doosje fossiele tanden en botjes,
dat we voor een paar euro in de museumwinkel kochten.

Terug thuis gaf ‘meester’ Tijn, zittend tegenover ons aan tafel, een ‘lesje’ over de prehistorie. Hij doet het doosje open en start met een fossiele pijlinktvis: “Zo, kijk een tand van een T-rex, 100 jaar oud. Hij is een beetje geel, dus hij heeft zijn tanden niet goed gepoetst. Als je eraan ruikt, dan kun je weten wat hij heeft gegeten: (ruikend aan het fossiel) vis.” Daarna pakt hij een versteend schelpje: “Kijk, je denkt dit is een schelp, maar nee het is het huis van een reuzenkrab of een versteende kwal, die heeft gevochten met een T-rex, dat ruikte ik al. Die T-rex heeft slecht gegeten, daarom hebben we ook die tand, die is eruit gevallen. En hier is een stuk steen, van de vuurmagneet die neerkwam op aarde en zorgde dat de dino’s uitstierven”. Tijn praat vijf minuten aaneengesloten over de inhoud van het doosje, fascinerend om mee te maken hoe hij nieuwe informatie vol zelfvertrouwen integreert in zijn kinderlogica.
Overal in huis liggen aan het eind van de vakantie naast ‘de rekeningen’ ook papieren met letters. In willekeurige volgorde staan verschillende klinkers en medeklinkers door elkaar heen geschreven. De bijna onuitspreekbare letterreeksen moeten we herhaaldelijk voorlezen aan Tijn, die er de slappe lach van krijgt. Hij lijkt er enorm van te genieten, van de wereld van boeken en getallen, van kennis over dieren in het heden en verleden en de verbondenheid van zijn wereld op school met thuis. Hij ervaart dat een meester thuis een papa kan zijn en zijn papa op school een meester is. En wij ervaren dat hij zijn opgedane kennis graag deelt en verder uitbreidt, dat hij op school de leerling is, maar soms thuis graag de rollen omdraait. Meester Tijn... wie weet waar die interesse in cijfers en letters en behoefte om uitleg te geven, hem nog gaan brengen.